Oko Obraz Obiekt

„Oko potrzebuje czasu, by ustalić wszelkie relacje przestrzenne obserwowanego obiektu z innymi przedmiotami i otoczeniem. Jest powolne i daje obraz jedynie części świata pod określonym kątem. Dotyk zaś pozwala skoncentrować się na jednym przedmiocie, co stanowi o jego przewadze nad wzrokiem”.[1] 

Można pokusić się o stwierdzenie, że obrazy istnieją wyłącznie w naszych oczach, a zatem malując oko, malujemy wszystkie obrazy w nim zawarte. W moich pracach malarskich i syntetycznych obiektach symbolicznie zawieram te wszystkie obrazy. Nie mamy do czynienia z portretem postaci, w której oczach możemy się przejrzeć, ale wyłącznie z oczami, na które patrząc patrzymy na siebie. Wyjmuję oczy z oczodołów twarzy, żeby zniwelować dystans między obiektem a odbiorcą.

Obrazy powstają zgodnie ze stałą kolejnością, według wypracowanych rutynowych metod, dla których istotnymi aspektami są rytm i powtarzalność. Buduję je z multiplikacji pojedynczego elementu, co tworzy na płaszczyźnie rytmiczne wzory, z pozoru identycznych elementów. Jednak sam fakt ręcznego malowania wprowadza różnice między pojedynczymi motywami. Zaczynam od rozrysowania ołówkiem na płaszczyźnie papieru siatki geometrycznej, która wyznacza pola dla poszczególnych form oczu otwartych i zamkniętych. Maluję szybko, wrażeniowo. Po etapie precyzyjnego naniesienia na papier siatki za pomocą ołówka i linijki, a więc kiedy już mam wyznaczone pole dla poszczególnych elementów obrazu, pozwalam sobie na swobodę malarską. Obrazy stają się wykrojami krawieckimi dla form obiektów tekstylnych. Chcę uwypuklić różnicę między obrazem a obiektem, między formą wizualną a haptyczną, dlatego zderzam obrazy na papierach z formami przestrzennymi.

Moje oko symbolizuje bierną postawę - oko może tylko patrzeć, albo aż patrzeć i widzieć. 

Irmina Staś 

Wystawa jest upublicznieniem rozprawy doktorskiej pt. "Oko Obraz Obiekt" realizowanej na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie pod opieką Pani Promotor prof. Katarzyny Józefowicz i Pani Promotor pomocniczej dr hab. Moniki Murawskiej.

[1] Marta Smolińska, Haptyczność poszerzona Zmysł dotyku w sztuce polskiej drugiej połowy XX i początku XXI wieku, (przypis 139. U.Zeuch Umkehr der Sinneshierarchie..., dz.cyt.,s. 125-127.