Piosenki się mijają

W obrazie Dominiki Kowyni Piosenki się mijają postać reprezentująca artystkę znajduje się w centrum – naga, ściśnięta między innymi postaciami, przezroczysta lub zanikająca. Podnosi białą flagę, podczas gdy inna postać – być może reprezentująca jej podświadomość – wiąże jej stopy, zmuszając ją do pozostania na przyjęciu. To osiemnaste urodziny jej brata. Kolega klepie go po pośladku; sytuacja przywołuje gest poklepywania po plecach i pozycję artystki jako tej, która jest wykluczona z tej społecznej dynamiki. W innym obrazie artystka odwraca role. Nieobecna na oryginalnej fotografii z rodzinnego albumu, w malarskiej interpretacji umieszcza siebie w centrum – wyraźną, dominującą nad otoczeniem.

Nowa wystawa Dominiki Kowyni bada napięcie między bezradnością a władzą, fantazje o dominacji i obowiązek opieki, który na przemian czerpie z poczucia bezsilności i wykorzystuje mechanizmy kontroli.

Kiedy artystka ponownie odwraca się od pieśni, która nie jest jej własną, jak w Direction of the Gaze, nie jest to ucieczka, lecz kolejny akt wyobrażania na nowo. Posługuje się solipsyzmem – filozoficzną koncepcją, według której istnieje jedynie postrzegające ja, a rzeczywistość to jedynie zbiór subiektywnych wrażeń. Solipsystyczne podejście może wynikać z poczucia dezorientacji, lecz pozwala artystce skupić się na symbolach siły i odrzucić bolesne aspekty rzeczywistości.

Rodzina jest w malarstwie Kowyni tematem bolesnym. Fragmentaryczne postaci, echa obrazu Goi Saturn pożerający swojego syna, zaborczy gest matki w Wanting the Best oraz świadome odniesienia do Siri Hustvedt i Didiera Eribona opowiadają o chłodzie w relacji matka-córka i emocjonalnym zaniedbaniu z dzieciństwa. Rozróżnienie między obowiązkiem opieki a samym aktem opiekowania się wynika z refleksji artystki nad władzą i podatnością na zranienie. Obowiązek jest narzucany przez rodzica, wywołując bunt dorosłego dziecka, którego emocje nigdy nie zostały uznane. Opieka, jak w Take Care, przedstawiającym chorą kotkę artystki, daje większe poczucie kontroli – ale także potencjał nadużycia.

Eksploracja władzy i bezradności w twórczości Dominiki Kowyni ucieleśnia się w dwóch powracających motywach obecnych w każdej pracy z cyklu: butach i szachownicy, która wyrasta z podłogi i zyskuje autonomię. Czerwone buty symbolizują odwagę i akt odzyskiwania kontroli. Deptają, dominują.

W Czerwonych trzewikach Hansa Christiana Andersena Karen zostaje tak oczarowana swoimi karminowymi butami, że całkowicie zapomina o matce spoczywającej w skromnej trumnie. Za tę niewdzięczność zostaje ukarana – jej stopy wraz z butami zostają odcięte. W Wanting the Best Kowynia maluje zaborczą matkę i córkę z odciętymi nogami, co niepokojąco odbija okrutną lekcję baśni.

Drugi powracający motyw, szachownica, pojawia się w przebraniu – jako pielucha, kafelkowa podłoga lub rozłożona mapa. Jest symbolem gotowości, przyjętego wyzwania. Jak gdyby poza bezradnością i rozmyślaniami nad władzą trwało uzależnienie od uwikłania, niekończąca się gra kontroli i oporu.