co widać / Mikołaj Grynberg

Pisarz i fotograf. Fotograf. Pisarz. W życiu Mikołaja Grynberga obraz i słowo to dwa bardzo ważne języki do opowiadania o świecie. Zaczynał swoją drogę twórczą jako fotograf. Wiele lat zajmował się głównie portretem, ale też reklamą. Z czasem potrzeba zrobienia zdjęcia ustąpiła potrzebie wysłuchania i zanotowania, najczęściej historii innych. I tak fotograf ustąpił miejsca pisarzowi. Dziś wraca. Wystawa “co widać” ma premierę miesiąc po ukazaniu się najnowszej książki Grynberga – “Rok, w którym nie umarłem” (wyd. Agora). W tej najbardziej osobistej, jak dotąd, prozie autor opowiada o doświadczeniach granicznych, przebytym zawale, lęku, śmierci, ale też radości, miłości. Okazuje się, że fotograf towarzyszył w tym wszystkim pisarzowi. “Miło jest fotografować po cichu” – mówi Grynberg. “Niektóre rzeczy są do zanotowania słowami, a niektóre tylko obrazkami. Pojedyncze złożyły się w całość i wyszło »co widać«”.

Wystawa pozwala zajrzeć do prywatnego archiwum Mikołaja Grynberga. To zdjęcia, które robił tylko dla siebie. Nie było dedlajnów, koncepcji ani projektu. Były chwile i miejsca, które chciał zapamiętać, zanotować. Coś się odbijało, świeciło, rzucało cień. Coś urosło, kwitło, uschło. Żyło, umarło, znikło. Kadry codzienne, właściwie fotografia drogi autora poczytnych książek. Kolejne trasy, wyjazdy, spotkania, hotele, łóżka. I znów trasa. Puste przestrzenie. I znów hotel, trochę inny. A ciągle jakbyśmy byli w jednej z autorem podróży. Jest w niej jeden dłuższy przystanek. Szpitalne łóżko.

W roku, w którym Mikołaj Grynberg opublikował swoją najbardziej osobistą książkę, otwiera wystawę swoich najbardziej intymnych, jak dotąd, fotografii.

Mikołaj Grynberg (ur. 1966)

Pisarz i fotograf, z wykształcenia psycholog. Wydał dwie książki fotograficzne – „Dużo kobiet” (2009) i „Auschwitz – co ja tu robię?” (2010). Jego zdjęcia były prezentowane niemal na całym świecie. Opublikował zbiory rozmów „Ocaleni z XX wieku” (2012), „Oskarżam Auschwitz. Opowieści rodzinne” (2014) i „Księga wyjścia” (2018) oraz dwa tomy opowiadań: „Rejwach” (2017) – nominowany do Nagrody Literackiej Nike i Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus (jego amerykańskie wydanie w przekładzie Seana Gaspera Bye znalazło się w finale National Jewish Book Awards 2022 oraz było nominowane do The Sami Rohr Prize for Jewish Literature) oraz „Poufne” (2020). W 2021 roku zadebiutował jako reżyser filmem dokumentalnym „Dowód tożsamości” wyprodukowanym przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Od lat zajmuje się problematyką i historią polskich Żydów, zadając sobie i swoim rozmówcom pytania o to, jak to jest być Żydem w Polsce i co to tak naprawdę znaczy. Od kilku lat prowadzi warsztaty pisania historii osobistych. Nakładem Wydawnictwa Agora, ukazały się jego dwie najnowsze książki: “Jezus umarł w Polsce” (2023) oraz „Rok, w którym nie umarłem” (2025).

Partner: Artesola Gallery

Wystawa finansowana ze środków m.st. Warszawy w ramach projektu Kulturalna Jednostka 2025.